ماسائو؛ عکس‌هایی شبیه به هایکو نگاهی به عکس‌های کوچک عکاس ژاپنی

نوریاتو: ماسائو در سال ۱۹۵۷ در ژاپن دیده به جهان گشود. او پیش از حضور موفق در عکاسی، به تحصیل نقاشی و فاین آرت پرداخت. از زمان آغاز به کار خود در دهه ۸۰ موفق به کشف حسّی شد که در عکس‌های خانوادگی و خصوصی وجود داشت. او با استفاده از عکاسی، این خاطرات را بیرون کشید.

به گزارش مجله نوریاتو به نقل از تندیس، در مطلبی که امیر کوشامنش آن‌را به فارسی برگردانده است، درباره این عکاس می‌خوانید:

واکاوی شیزوکای درون

به خوبی یاد دارم که در دوران کودکی، پنهانی عکس‌های دوران جوانی پدرم را از آلبوم عکس مادربزرگم جدا کرده و آنها را در کیف خود نگاه داری می‌کردم. فکر می‌کنم تقریباً همه ما حداقل یک بار تجربه دیدن عکس‌های خاطره‌انگیز که در قطع کوچک چاپ شده‌اند را داشته‌ایم. عکس‌هایی که در آلبوم‌های خانوادگی نگاه داری می‌کنیم و یا در بعضی مواقع برای اُنس بیشتر آنها را در جیب یا در کیف خود حفظ می‌کنیم. اما چه چیز باعث می‌شود که نگاه داشتن یک عکس این دلگرمی را به انسان ببخشد. چه نیرویی بین کف‌های دودست وجود دارد که با گذاشتن عکسی در آن، انگار کلیدی در دروازه ذهنی ما قرار داده می‌شود. کلیدی که درب را برای تمام خاطرات باز می‌کند. ماسائو یاماموتو عکاس شاعر صفتی است که مدام با این خاطرات بازی می‌کند. عکس‌هایی که در عین اثر هنری بودن، اثری ادبی هم هستند و گاهاً من در عکس‌های او سهراب را می‌خوانم.

شیزوکا

زندگی در جنگل، حس حضور ثروتی عظیم در هواست. ثروتی که آن را تنفس می‌کنم. این حضور را «شیزوکا» می‌نامم. شیزوکا به معنی تطهیر، شفافیت، منزه، و بی‌عیب.

قدم زنان در جنگل، گنج شیزوکای خودم را از خاک درو می‌کنم و نور کم سویی که از این گنج می‌تابد را با چشمانم و دوربینم جذب می‌کنم.

لائوتسه (یا لائوتز فیلسوف و شاعری در چین باستان) در دائو ده چینگ (دفتر راه و فضیلت، اثر حکیم بزرگ چینی، لائودْزی که در حدود قرن ششم ق‍. م‍. نوشته شده‌) بیان می‌کند: «حضور والا به سختی درک می‌شود. صدای والا به سختی شنیده می‌شود. شکل والا هیچ فرمی ندارد.»

چیزی که او می‌گوید این است که جهان از صداهای زیادی تشکیل شده که ما انسان‌ها قادر به شنیدن آنها نیستیم. برای مثال ما نمی‌توانیم صداهای حرکت کیهان را بشنویم. اگر چه این صداها وجود دارند اما از همه جهت آنها را نفی می‌کنیم و فقط به صداهایی که می‌شنویم باور داریم. لائوتسه به ما می‌فهماند که باید محقّرانه قبول داشت که ما فقط یک قطعه کوچکی در جهان بزرگ هستی هستیم. من احساس می‌کنم با صحبت‌های او ارتباط برقرار کرده‌ام. همیشه حس می‌کنم یک چیز گرانبها وجود دارد. گمان دارم این چیز مبهم و بزرگ ممکن است پشت چیزهای کوچکی که می‌توانم حس کنم پنهان باشد. این بود که شروع به ساخت مجموعه گنجینه «شیزوکا» کردم.

«شیزوکا» خود را میان جریان لطیف هوا، بوی زمین، صداهای ضعیف اطراف، و پرتوهای نور ساطع و پراکنده می‌سازد. عکاسی از نور، ذات عکاسی است و اینک من، بیشتر از همیشه متقاعد شده‌ام که عکاسی زمانی بوجود آمد که انسان آرزوی تسخیر نور داشت.

ماسائو در سال ۱۹۵۷ در ژاپن دیده به جهان گشود. او پیش از تجلّی در عکاسی، به تحصیل نقاشی و فاین آرت پرداخت. از زمان آغاز به کار خود در دهه ۸۰ موفق به کشف حسّی شد که در عکس‌های خانوادگی و خصوصی وجود داشت. او با استفاده از عکاسی، این خاطرات را بیرون کشید. او همچنین مرزهای بین عکاسی و نقاشی را کم رنگ کرد. موضوعات عکاسی او معمولاً طبیعت بی‌جان، برهنگی و منظره است. همچنین چیدمان‌هایی با عکس‌هایش‌ اجرا کرد که نشان دهد چگونه هر عکسِ کوچک، قسمتی از یک واقعیت بزرگ است. او زمانیکه دکمه شاتر را می‌فشارد و عکس می‌گیرد جریانی را در خود تجربه می‌کند. هزاران رودخانه را می‌بیند و حس می‌کند. (در خصوص مجموعه «Kawa = Flow» عکس‌های او برای بیننده رودخانه‌ای را تداعی می‌کنند که از اکنون به آینده در جریان است. زمانیکه بیننده به جهان (جهانی که توجهات فردی عمدتاً به افکار شرقی معطوف است) نگاه می‌کند پی می‌برد که افکار هوشیاری و عدم هوشیاری همانند یک رودخانه، در جریان است.

ماسائو می‌گوید: «اگر من عکس‌های کوچک می‌گیرم، به این دلیل است که می‌خوام ذات خاطره‌پذیر عکس حفظ شود. چون فکر می‌کنم بهترین اندازه عکس آن است که در دست جا شود. و وقتی که ما عکس را در دستمان نگه داریم می‌توانیم خاطرات را در دستانمان نگه داریم. در واقع کمی شبیه به عکس‌های خانوادگی که پیش خود نگاه می‌داریم.»

هر فریم ماسائو به تنهایی، کارهایش را به یک هایکو شبیه ساخته است. هایکو جریان را به جهان شعر می‌کشاند، جهانی که بوسیله کلمات طرح ریزی شده و عکاسی شده و خاطرات را زنده کرده است. کارهای عکاسی او لحظه را در یک جریان خطیر و زیبا نشان می‌دهد. جهان زیباست و همیشه در حال تغییر؛ تنها زمانیکه در این رودخانه توقف کنیم، از حرکت آن باخبر می‌شویم.

ماسائو نمایشگاه‌های انفرادی زیادی برگزار کرده که از جمله می‌توان به نمایشگاه‌های: Tori ،  Small Things in Silnce ،  Yamamoto Masao ، Kawa = Flow ، Shizuka = cleanse،  Space of Serenity, Time for Prayers ،  Magic Mountain ،  é ،  Nakazora ،  A Box of Ku در نیویرک، اسپانیا، ریو دو ژانیرو، پاریس، توکیو، زوریخ، سائوپائولو،کره، بوستون، سانفرانسیسکو، میلان، روسیه و بسیاری از شهرها و کشورهای جهان از سال ۱۹۹۳ تاکنون اشاره کرد. همچنین هنرمند از سال ۱۹۸۷ تا کنون در نمایشگاه‌های گروهی متعددی در اقصی نقاط جهان شرکت داشته است.